« Sängö » : différence entre les versions
Contenu supprimé Contenu ajouté
m r2.6.4) (robot Ajoute: pms:Lenga sango |
Aucun résumé des modifications |
||
Legué
'''Sängö''' ayeke yângâ tî ködörö tî [[Bêfrîka]] mobimba ngâ ôko tî ânguruyângâ tî ködörö sô asâla na kua na [[Bêafrîka]]. Âwabêafrîka kûtu osïö kûê atene nî, ngâ âwandê kûtu ôko atene nî. Ânzorôko tî lo ayeke otâ : Sô âwabêafrîka ayeke tene sï agbe ködörö ndê ndê ayeke zîa yângâ tî ködörö tî âla da, sô âwandê ayeke tene nî, ngâ na sô âwasêndâyângâ ayeke vûla nî na gbelê tî kötä da tî sêndâyângâ tî da sêndâgî tî Bangî sô ayeke na ndembë sô ôko ndokua sô ayeke bâa ndo na ndö tî mäïngö tî Sängö ngâ sô ayeke fa sêndâkodë tî lo.
Laâ tâkâ yângâködörö na [[Bêafrîka]], [[Kongöo]] na [[Sâde]].▼
==Pekôdünîa na Sängö==
Gündâ tî yângâ tî sängö ayeke yângâ tî dëndî, sô ayeke mbênî kêtê yângâ tî ngbändï. Âzo angbâ tî tene yângâ tî dëndî nî na mbâgë tî [[Bangasu]] kâ asï na lâsô. Yângâ tî dëndî laâ avunga, amû terê tî bali [[Ûbangî]], asï na mbäli tî Ifondo na mbongo tî Bangî. Avunga töngasô kôzonî na sïngö tî âkôzo âmbunzû na ködôrö nî na sêku tî 19 nî.
Gängö tî âmbunzû âmvenî laâ apûsu yângâ nî tî vunga hîo mîngi, tî mû lê tî ködörö tî [[Bêafrîka]] nî kûê, asï na [[Tyâde]]. Âmbunzûnzapä, âturûgu na âwadëngö-büzë laâ ayeke âkötä âwavüngängö-sängö nî. Zo sô kûê asï na lê tî galâ wala anînga kêtê na yâ tî mbênî gbätä ayeke manda tî tene sängö. Agä tî sï na ngû 1950, sängö agä yângâ tî mîngi tî âzo na yâ tî âgbätä tî ködörö nî kûê awe.
Na tângo sô [[Bêafrîka]] agä ndepandäa, atâa sô sängö agä kôzo yângâ tî [[Bêafrîka]] na wüngö tî âwatënëngö-nî kûê, a lîngbi tî mû fadë nî töngana yângâ tî kua tî letäa pëpe. Mbênî kua kêtê töngasô sôsï mbênî zo asâra na ndö tî yângâ tî sängö nî tîtene amâi sï zo alîngbi tî sâra kua tî letäa na nî, ayeke daä na tângo nî sô pëpe. Amû tângo ngbi ngbi ngbi sï, kêtê na kêtê, sängö asetï, akûku, alöndö, sï alütï lâsô na terê tî [[farânzi]] töngana yângâ tî letäa, alîngbi lïngbïngö na lo na lê tî ndiâ
▲Laâ tâkâ yângâködörö na [[Bêafrîka]], [[Kongöo]] na [[Sâde]].
Ngbêreyê ngû tî 2005
lêgë tî tënë tî finî süngö sängö sô. Na pöpö tî âzo balë-usïö sô, âlembë tî âdôngbi balë-ôko ayeke daä.▼
▲Na kakauka tî 2007, Bêndokua tî Sêndâyângâ tî Dasêndâgî tî Bangî abûngbi âzo 40 tî bâa lêgë tî tënë tî finî süngö sängö sô. Na pöpö tî âzo balë-usïö sô, âlembë tî âdôngbi balë-ôko ayeke daä.
*Yindä tî Fängö-mbëtï na âkötä zo
*Bêndokua tî Sêndâyângâ tî [[Bangî]]
*Likôlo-kötä tî âWafängö-mbëtï
*Bösö tî âWapafûe na âWasû tî [[Bêafrîka]]
Ligne 26 ⟶ 24 :
*Sosietëe tî [[Bîbili|Mbëtïnzapä]]
*Danzapä tî âBazêngele tî Gîtangola
*Halësöngö tî [[âWaiislâmo]] tî [[Bêafrîka]]
Âmbênî âzo mîngi ngâ agä na ïrï tî âla wanî. Na ngbonga gümbâyä na ndâmbo asï na ngbonga ûse tî pekô tî bêkombïte, âwabûngbi nî abîngbi lö na ndö tî tënë tî süngö sängö sô, sï na ndâ nî, mîngi tî âla ahûnda tîtene ë bata gï kodë tî süngö-sängö tî letäa sô ndïä tî 1984 afa. Ngangû yê nî kûê ayeke tîtene a fa nî na âzo kûê, atâ na âmôlengê na dambëtï, atâa na âkötä zo na lêgë tî fängö-mbëtï na âla. Yê kûê na mändängö nî. Mändängö süngö-sängö tî letäa nî sô alîngbi tî kara zo pêpe, töngana zo azîa bê tî lo daä tî manda nî bîanî.
Na pekô tî bûngbi sô, dôngbi ôko ôko ayeke sâra ngangü tî sû âmbëtï tî lo kûê na sêgô nî töngana sô ndïä tî 1984 afa. Ngâ na mbâgë, âwasêndâyangâ ayeke gi lêgë kûê tî sïgî na âmbênî yêkua tî mû mabôko na âwasüngö sängö, âyêkua töngana bakarî tî sängö, bûku tî manda süngö-sängö, wala kpëlikua tî lônzi süngö-sängö nî. Na ndö tî ânzönî kunibê sô laâ âkua tî Kere Mêzä sô akö ndâ nî.
==Sängö Labitäni==▼
Sängö ayeke mâi lêgëôko na gîgî tî fadësô. Ayeke fa mbëtï na nî na âkötä zo. Atara tî fa mbëtï na nî na yâ tî âdambëtï na âmôlengê awe. Âwandokua sô ayeke bâa lêgë tî yângâ nî na [[Bangî]] kâ angbâ tî sâra kua na ndö nî tîtene alîngbi na fängö-yê na dambëtï nzönî.
▲==Sängö Labitäni==
Lafabëe tî Sängö yeke na balë ûse na ûse labitäni
Ligne 130 ⟶ 131 :
==Sêgô==
Sängö yeke na otâ sêgô
Legué
===Yeke===
{| class="wikitable" border="1"
|-
Ligne 256 ⟶ 255 :
===Yeke na===
{| class="wikitable" border="1"
|-
Ligne 296 ⟶ 294 :
==Pekôdünîa==
* Charles Taber, 1964. ''French Loanwords in Sango: A Statistical Analysis''. (MA thesis, Hartford Seminary Foundation.)
* William Samarin, 1967. ''Lessons in Sango''.
|